(Sẻ Xanh) - Cách đây vài năm, chim Khướu được rất nhiều người yêu chuộng và nuôi dưỡng. Bởi bản năng siêng hót, mau dạn người, hót được nhiều giọng và giọng hót vang xa nên
có rất nhiều người cao tuổi thích nuôi. Nhưng hiện nay, chơi chim không
phải là một sở thích dành cho người già, chơi chim đã đi sâu vào giới
trẻ.
Trước kia, chỉ cần đứng ở bìa rừng, treo lồng bẫy và chim mồi lên,
ngồi chơi khoảng 1 phút là có 1 em Khướu mắc bẫy, nhưng ngày nay thì các
tay săn chim phải đi sâu vào trong rừng, phải tìm đến nơi có nhiều khe,
suối để tìm Khướu. Đó là lý do giải thích vì sao hiện nay mua chim bổi
Khướu khó như mua chim Giồng (Nhồng). Chúng ta phải làm gì để giá chim
không cao như hiện nay, chim không bị khan hiếm, chúng ta vẫn có thể tìm
và bẫy nhiều loại chim ở bìa rừng, liệu chim Khướu có nằm trong "Sách
Đỏ" trong những năm gần đây không...? Có lẽ đã có rất nhiều câu hỏi kiểu
như vậy thường luẩn quẩn trong đầu của những người chơi chim.
Nhìn chung, Khướu được chia làm 3 loại về màu sắc:
Khướu ô: Lông đen từ đầu đến chân.
Khướu bạc má: Lông đen hoặc đen xanh, nhưng hai bên má có màu trắng.
Khướu ô lờ: Lông đen, bên má có màu trắng nhạt, pha giữa ô và bạc má.
Dân chơi chim thường thích nuôi Khướu bạc má hơn, tại hai bên má trắng.
Còn Khướu ô thì nhiều người quan niệm là xui, tại toàn thân phủ một màu
đen giống Quạ, thỉnh thoảng lại phát ra tiếng kêu giống mèo nữa, vào đêm
khuya mà hót như vậy thì có mà... mất ngủ. Nhưng theo kinh nghiệm của
các "trưởng lão" thì Khướu ô hót được nhiều giọng và hay hơn Khướu bạc
má, sức chịu đựng của Khướu ô lại dẻo dai, bền. Vì thế chim "mồi" thường
được các tay săn chọn là Khướu ô, và các tay bẫy chim Khướu thường nói
câu "Mồi ô vô bạc má", tức là nếu mồi là Khướu ô thì bẫy thường vào chim
Khướu bạc má, mang về bán nhiều tiền hơn, ai mà... chẳng thích?
Khướu được chia làm 2 loại về mục đích chơi:
*Khướu hót: nuôi để nghe hót, thư giãn đầu óc, làm cho tinh thần được sảng khoái, giảm căng thẳng trong công việc và đời sống.
*Khướu đá: nuôi dùng để chọi, có thể chọi để thư giãn hoặc vài két bia uống cho vui.
Nếu người mới tập nuôi Khướu thì khó mà phân biệt được con nào là Khướu
đá, con nào là Khướu hót. Có người từng mua một con khướu, nhưng nuôi
mãi thì thấy nó nhát và ít hót, hay phồng má khi nghe người khác hót
trêu, họ nghĩ con Khướu này có vấn đề, nuôi tốn bột mà không hót thì trả
tự do cho nó có khi tốt hơn. Thế là họ "phóng sanh", sau này đi ra
ngoài, nghe người ta trò chuyện, biết rõ hơn về Khướu đá, khi đó mới
thấy "tiếc", vì những điểm quan trọng của Khướu đá nó đều có cả, nhưng
mà lỡ thả rồi, bắt lại bằng cách nào đây?
Chọn Khướu:
Khướu đá: chọn những con dáng người
to, chân trụ vững, ngón ngắn, móng vừa phải, vảy nổi lên, lông to bản và
không ôm sát thân, mỏ ngắn nhưng to và chắc, lông đuôi ngắn, có một
chỏm lông ở quanh mỏ dài và màu đen đậm, đặc biệt đám lông màu đen ở
dưới cổ phải lớn. Đặc biệt nếu chú ý kỹ sẽ thấy đám lông ở hai má thường
hay phồng và phình to hơn. Mỗi khi nghe tiếng chim khác hót hoặc bạn
bắt chuwowcsa giọng chim hót thì nó không hót lại mà thường phát ra âm
thanh nghe như "khẹc, khẹc..." để tỏ thái độ khó chịu của nó, kết hợp
với tiếng kêu này là nó thường hay phồng má, chân nhảy liên hồi.
Khướu hót: nếu khướu chuyên hót thì
nhìn dáng người thanh mảnh hơn, lông mỏng, mỏ dài, chân thon, ngón dài,
lông ôm sát thân, lông cánh bó dát thân sau, lông đuôi dài, khi nghe
chim khác hót thì ít nhảy hơn, mỗi khi hót trả lời lại thường thì đuôi
hơi vẫy nhẹ.
Nhìn chung thì người ta thương lẫn lộn giữa khướu hót và khướu mái, vì
dáng người hơi giống nhau, nhưng nếu ai nhìn kỹ thì sẽ thấy những điểm
khác nhau rõ rệt về đầu, lông ở quanh mỏ, râu và đám lông đen ở phía
dưới cổ, chim trống thường thì lông đen, đậm, đầu to hơn, nói chung là
có vẻ oai vệ hơn, và chim mái chân thường ngắn hơn chim trống.
Thức Ăn Và Nước Uống:
Khướu là một loài chim ăn tạp, nó "xơi" tất cả mọi thức ăn, lại tò mò, thích khám phá, lại dễ nuôi.
Thức ăn của Khướu trước kia thì thường là bột ngô xay nhỏ ( 4 - 6 lon
sữa bò), tép khô (1 - 2 lon), bột dinh dưỡng của baby ( 1 gói), trứng gà
(2 - 3 quả)
Cách làm: bột ngô chiếm phần lớn, đảo đều ở trên chảo, cho lửa nhỏ, đảo
đều tay, nên chia làm nhiều lần để tránh trường hợp bột ngô bị cháy do
đảo không đều, khi ngửi thấy thơm thì đổ ra ở một tờ giấy báo. Tép cho
vào chảo, cho nhỏ lửa, sao vàng, đến khi nào cầm một con tép, bóp nhẹ mà
thấy giòn, vợ vụn là ổn, giã nát (giã nát vừa chứ không phải giã mịn
đâu nha), đổ vào đống bột ngô. Bột dinh dưỡng không cần sao vàng, cho
vào đống bột ngô kia, đảo đều tất cả. Tiếp tục cho trứng gà vào, trộn
đều tay, bóp vợ vụn những viên bột, tiếp tục mang vào sấy hoặc đảo đều
trên một chảo lớn, nhớ cho nhỏ lửa thôi nha! Sau đó cho vào lọ, cho chim
ăn dần.
Nếu ai kinh tế khá hơn thì có thể bổ sung vào đó cào cào khô, hoặc tăng thêm lượng chất tanh cho Khướu!
Có một số người mua bột Ba Vì hay bột khác dạng viên cho Khướu ăn, như
vậy cũng được, nhưng nên xay nhỏ, vì nếu để như vậy thì Khướu thường gắp
viên bột thả vào nước (cho mềm) rồi mới ăn, như vậy làm cho nước mau
bẩn, và mau bốc mùi. Xay nhỏ giúp chim ăn tai chỗ, không thể gắp thức ăn
bỏ vào nước.
Khướu ăn trái cây nhưng ít hơn so với những loại chim khác, thỉnh thoảng
nó mới ăn, nhưng chỉ một ít thôi. Nước uống thì nên cho uống nước đun
sôi đã để nguội, vì thời gian ban đầu đưa chim về, nguồn nước lạ, thay
đổi hoàn cảnh sống nên nó thường đi phân trắng hoặc phân xanh, nhưng
đừng tỏ thái độ lo lắng, khi nào ổn định thì nó sẽ trở nên bình thường
lại thôi! Có nhiều người nghĩ do thức ăn nên thay đổi thức ăn liên
tục, làm như vậy thì Khướu mau xuống sức, nên để vậy để chim ăn và thích
nghi dần. Nhớ một điều quan trọng là cho Khướu uống nước đun sôi đã để
nguội nha!
Khướu thích ăn cào cào, có người còn cho ăn con thằn lằn, nhưng có người
lại nói cho ăn thằn lằn làm cho Khướu bị xơ lông, lông không bóng và
mượt. Với HCN thì cho ăn cào cào là ổn, thỉnh thoảng kiếm vài em dế hay
"tiên tiến" (con này nhìn giống con dế) cho Khướu ăn cũng ổn.
Lồng Khướu:
Lồng thì có nhiều loại, có thể là lồng vuông, lồng tròn, lồng sắt, lồng
mái vòm... nhưng nhìn chung thì Khướu được nuôi nhiều ở lồng vuông, bởi
vì lồng vuông có thể áp sát tường treo trong nhà, tiện cho chim mỗi khi
sang lồng, không gian có vẻ rộng hơn. Một số nuôi ở lồng tròn, nói chung
là tùy theo sở thích, túi tiền của từng người.
Lồng nên chọn lồng có nan khít với lỗ khoan, không có những mảnh gỗ hay
mây tua ra hai bên, bề mặt lồng nhẵn, vết đinh đóng khít, vừa, ban lồng
không bị gãy, nan mảnh nhưng chắc chắn... Lồng nên được quét qua khoảng 2
- 3 lớp sơn mài hoặc Véc ni, vì như vậy lồng mới giữ được màu và khó bị
lên mốc, không bị thấ nước. Bạn có thể tham khảo về lồng chim ở các bài
viết khác, vì ở đó bày vẽ chi tiết hơn!
Cầu ( nèo) cho Khướu: Nên chọn những cái cầu to hơn ngón tay cái, tốt
nhất là bạn nên tự tay tìm lấy và làm, vì những cái cầu tiện bằng gỗ bán
ở các quầy nó không bền, thường mau nổi mốc, chất lượng lại không tốt.
Nên kiếm một cành cây có bỏ bọc lớn, lõi chắc, hơi cong. Dùng cưa cưa
lấy một đoạn nào bạn cảm thấy đẹp và thích hợp cho Khướu đậu, cưa bằng
kích thước của lồng, cưa một đầu cầu một đường thẳng nhỏ sao cho vừa lọt
cái nan lồng, đặt cầu sao cho cầu ở chính giữa lồng, nếu lồng có số nan
lẻ thì đặt cầu sao cho số nan ở ngoài cửa nhiều hơn số nan ở phía sau
(đối với lồng vuông).
Treo máng thức ăn và nước uống vào lồng cho chim, chứa thức ăn nên mua
cái có hình dạng cái lu, bằng thủy tinh, loại lớn, nên mua khoảng 3 cái,
1 cái chứa nước, 1 cái chứa thức ăn, 1 cái dùng để thả cào cào vào cho
ăn.
Đón Khướu Về Nhà
Nhiều nơi thì thường dùng một cái túi giấy, bấm vài lỗ, cho chim vào và
mang về. Kiểu này hơi phiêu lưu vì lỡ đưỡng xa, chim sợ nên đi phân
lỏng, gặp bao bằng giấy ==> chim chỉ cần vùng mạnh là bao rách. Vì
thế nên mượn luôn lồng của họ về (đặt cọc khoảng 50 - 100k, sau này mang
lồng lại trả thì lấy lại tiền), hoặc mua luôn lồng tại đó, nhớ là phủ
ngoài một mảnh vải hoặc một cái áo thun để tránh gió và giúp chim đỡ sợ.
Khi Khướu về đến nhà, nên treo lồng hoặc áp lồng ở sát tường, đừng quên
dùng phấn diệt kiến kẻ một đường trên tường bao lấy lồng nha. Áp lồng
nơi nào ít người qua lại, có thể dùng giấy bào hoặc áo phút khoảng 1/2
lồng ở 2 ngày đầu để giúp chim trấn tĩnh.Nếu là Khướu hót thì qua ngày
thứ hai là nó bắt đầu xổ giọng., khi đó có thể tháo lớp phủ lồng ra, vẫn
để lồng chim ở yên đó, không nên di chuyển ra vườn, để chim thích nghi
và dạn người hơn. Khoảng 4 - 7 ngày thì thả 1 - 2 con cào cào cho chim,
sau khi thả vào lồng thì nên lùi lại xa. Ở những ngày sau, nên thả lần
lượt từng con, khi chim ăn hết con này mới nhẹ nhàng đến gàn và thả con
khác vào, hành động nhẹ nhàng, từ tốn kẻo chim sợ. Khoảng 2 tuần sau là
chim sẽ dạn người hơn, khi này có thể mang chim ra vườn hoặc treo lồng
trước nhà, gần cửa ra vào. Buổi tối không nên cho chim phơi sương. Tập
cho chim dậy sớm, khi mặt trời chưa ló lên, ánh sáng mờ mờ, có thể nhìn
thấy là bạn nên đánh thức chim bằng cách nhẹ nhàng đưa lồng chim treo ở
ngoài vườn hay treo trước nha. Có thể ban đầu chim hơi sợ nhưng làm như
vậy khoảng 3 - 5 lần là chim sẽ quen thôi. Khướu thích dậy sớm để hít
thở không khí trong lành, sau đó nó sẽ hót do bản năng, bạn có thể lắng
nghe và tập hót nhái lại giọng của nó. Làm như vậy thường xuyên thì chim
sẽ quen với bạn thôi.
Tắm Và Vệ Sinh Cho Khướu
Khướu thích tắm, vì thế Khướu thường sống ở những nơi mát, như gần khe,
suối. Mang chim về nhà khoảng 2 tuần, khi chim đã dạn người hơn thì bắt
đầu tập cho Khướu tắm, sang chim qua lồng tắm, cẩn thận kẻo chim bay đó
nha! Đưa hai lồng lại đến gần nhau, kẻo cửa lồng lên, đứng lùi lại ra xa
phía sau lồng có chim ấy, khi đó Khướu sợ sẽ tìm đường nhảy sang lồng
tắm. Khi Khướu đã qua lồng tắm thfi nhẹ nhàng đến gần, đóng cửa lòng
lại. Dùng nước tưới nhẹ hoặc vẩy nhẹ nước cho ướt lông Khướu, phía dưới
lồng có một chậu chứa nước. Nhớ là vẩy nhẹ, lông ướt ít là ổn, chứ vẩy
nhiều là chim nhát đó! Sau đó lùi lại phía sau, nên để lồng tắm ở nơi có
nắng nhẹ, khi đó sẽ kích thích chim tắm hơn. Bạn ngồi ở gần đó, vừa xem
chim vừa tranh thủ vệ sinh lồng kia, thay bột và nước. Ban đầu chim sẽ
không dám nhảy xuống nước tắm, nhưng ánh nắng nhẹ sẽ kích thích nó, làm
cho nó thấy khó chịu và ngứa ngáy, thế là nhảy vào tắm. Khướu thích tắm
nên có thể loại bỏ được lũ rận chí. Khi nào chim hay nhảy bám vào thành
lồng chứ không đứng yên, không rũ lông là Khướu tắm đủ, khi đó bạn nên
mang lồng đến và sang chim qua lồng, cách sang cũng tương tự, đứng về
phía lồng tắm, bắt đầu kéo cửa, khi chim đã qua thì đóng cửa lại, mang
chim ra cho chơi nắng nhẹ, khi đó chim sẽ rũ lông, rỉa cánh nhằm lại hết
bụi bẩn bám ở người.
Khi thấy chim hay rỉa lông, hay dùng chân gãi thì khi đó %
là chim bị rận chí, có thể trị bằng cách tắm cho chim, pha vào nước một
ít nuối ăn, cho chim tắm bình thường. Làm như vậy vài lần sẽ khỏi.
Buổi sáng, khi mang chim ra, sau khi nghe chim hót. Khi mặt trời lên thì
có thể mang chim ra tắm nắng. Chim rất thích tắm nắng vào buổi sáng
sớm, khoảng 3 - 5 phút là có thể mang vào, treo lồng ở trên cao. Có thể
cho chim ăn cào cào theo chế đô sáng 2 con, chiều 2 con.
Kinh nghiệm của một số người muốn chim mau dạn thì tập cho chim quen ăn
cào cào, cho ăn suốt 1 tuần liền, sau đó 3 ngày tiếp theo nhịn, không
cho chim ăn, khi đó chim sẽ thấy thiếu cào cào. Ngày thứ 4 bạn cầm 1 em
cào cào trên tay, đưa nhẹ đến bên lồng, khi này nó "say" cào cào nên % là nó sẽ nhảy đến mổ vào em cào cào và ăn ngon lành.Làm như vậy nhiều lần thì chim sẽ dạn.