(Sẻ Xanh) - "... Cái mốt... Cái mai... Cái cò... Sò măng... Thằng Chăng... Con Chít... Ngấm nga... Ngấm nguýt... Chuột chít... Sang bàn đôị.."

Bàn chuyền bắt đầu chơi từ bàn một. Cỗ chuyền gồm mười que nhỏ, vót tròn, thường là tre già. Hòn cái tung lên. Mắt cô gái ngước theo, tay tóm nhanh lấy que chuyền rồi hứng lấy hòn cái.

Cái chuyền có khi là quả găng, quả cà pháo to, vừa với lòng tay, có khi là một hòn cuội tròn tím, hoặc được nặn bằng đất rồi cho vào bếp than nung.

Đi chăn trâu, mùa đông, con trai đánh khăng, đánh phết; còn con gái họp nhau đánh chuyền, cũng gọi là đánh chắt.

Chuyền có mười bài, từ bài một đến bài mười. Sang bài mười thì đổ tay chuyền. Lúc này mới là phút sinh động nhất. Hòn cái tung lên cao. Hai tay cô gái nhỏ, cầm hai đầu cỗ chuyền, trao đầu nọ sang đầu kia từ tay trái sang tay phải hai lần, rồi đón cái. Lại xoay tiếp mười lần như thế. Đến lần thứ mười thì rải tung cỗ chuyền xuống cỏ rồi nhặt lần lượt hết các que chuyền. Thế là xong một ván.

Nhìn bàn tay chơi chuyền, lúc đang ở các ván một, ván hai, ván ba, ván bốn... tiếng kể khoan thai, giọng con gái ngọt dịu, đôi tay nhẹ nhàng nhặt con chuyền, đón con cái, gương mặt thiếu nữ ửng hồng, mắt đắm đuối, say sưa với trò chơi, trổ tài trước bạn bè; mỗi cô một dáng, mỗi cách, chơi theo tính người, người điềm đạm, người nhanh nhẹn, người khéo, người vụng, đều hiện ra cả trong bàn chuyền.

Hay và sôi động nhất là lúc chuyền. Đôi bàn tay ngà trắng như một đôi bướm nhỏ, lúc khẽ xòe ra, lúc bắt lại, thoăn thoắt thoăn thoắt, vừa đảo cỗ chuyền, vừa bắt hòn cái. Mười lần như vậy, mà mỗi lần chuyền kép có tới hai lần. Tay không nhanh, mắt không nhanh, không phối hợp khéo giữa tay và mắt thì dễ hay mất lượt ở đoạn này, phải nhường cho bạn, rồi ngồi đấy mà chờ mãi mới đến lượt.

Chơi chuyền ấm người mà vui lắm. Chắc thế! Tôi thấy, mùa thu, hoặc ngay cả mùa hè, khi rỗi tay, đám con gái ở dưới gốc đa, trong quán vắng, cũng giở chuyền ra chơi. Mùa đông thì không thể không chơi được!

Cô gái xinh nhất bọn con gái chăn trâu cũng hay chơi chuyền. Cô đánh cũng khá giỏi. Nhưng cũng hay bị phá đám. Đám con trai chúng tôi phá đám cô nhiều cách. Có cách, mấy thằng tếu đem chơi khăng đến gần chỗ tán đa mát. Các cô sợ con khăng trúng vào người lại bỏ đi tìm chỗ khác họp hội. Có đứa trơ trẽn, xông đến đòi đánh chuyền, ngồi gần cô gái xinh. Nhưng ai mà cho nó đánh, thế là sẵn que đuổi trâu, hắn sẽ ăn mấy vút.

Tôi không đùa cách ấy. Nhưng tôi cứ lặng để ý. Khi chơi xong, các cô sẽ giấu chắt, giấu cái ở một chỗ nào đó, dưới một lùm cây bờ vòng... Tôi chờ cho họ không để ý, đến giấu một chỗ khác.

Hôm sau, họ lại rủ nhau chơi, tìm không thấy cỗ chắt nữa. Cỗ mới đẹp thì chưa có. Chẳng lẽ ngồi suông. Lúc đó, các cô mới đem roi vào chỗ đám con trai chúng tôi mà đòi. Họ chỉ vào mặt từng đứa. Đứa bị tra đầu thường là những cậu nghịch ngợm. Nhưng ngờ đâu kẻ giấu lại là tôi.

Cuối cùng bị bắt bí, cô xinh nhất cũng phải đứng ra xin. Tất nhiên, tôi rỉ tai trước rồi, thằng đàn em của chúng tôi phải đến lấy cỗ chuyền trả cho họ.

Mà cái đám con gái được cỗ chuyền để chơi giải nghiện, khi họ nhận lại được thì còn tra khảo làm gì nữa.

Nhưng tôi biết một người đã nhận ra tôi. Cô khẽ đưa mắt nhìn tôi, nguýt nhẹ một cái, rồi mỉm cười chạy theo chúng bạn.

Và hội chuyền lại bắt đầu rôm rả...

Ngô Văn Phú

-----------------------------

Bài vè chơi chuyền

Bàn một:: * Cái mốt- cái mai- con trai- con hến-con nhện- chăng tơ- quả mơ- quả mận- kính cận-lên bàn đôi.
* Lá lốt- xương sông- bông hồng- nho nhỏ- chú thỏ- trắng bông- em trông- thích quá- trắng xoá- lên bàn đôi.
Bàn đôi: * Đôi chúng tôi- đôi chúng nó- đôi con chó- đôi con mèo- đôi trèo ba.
Bàn ba: * Ba đi xa- ba về gần- ba ân cần- mốt lên tư.
*Ba lá đa- ba lá đề- ba củ kề- mốt lên tư.
Bàn tư: * Tư củ từ- tư củ tỏi- hai hỏi năm.
* Tư ông sư- tư bà vãi - hai gãi năm.
Bàn năm: Năm em nằm- năm sang sáu.
Bàn sáu: Sáu lẻ bốn- bốn lên bảy.
Bàn bảy: Bảy quả cà- ba lên tám.
Bàn tám: Tám quả trám- hai lên chín.
Bàn chín: Chín chiếc cột - một lên mười ( hoặc một lên chuyền).
Đập năm mươi -vơ lấy mười.
Chuyền một- một đôi
Chuyền hài- hai đôi
Chuyền bà- ba đôi.
Chuyền từ- tư đôi.
Chuyền nằm (chuyền rằm)- năm đôi.
Tráng tay qua- ra bàn mốt.